Thế giới các loại đá tự nhiên rất đa dạng, tuy nhiên không phải loại này cũng thuộc dạng đá quý. Giống như trong các cuộc thi sắc đẹp, ngoài vẻ đẹp bên ngoài còn thêm nhiều yếu tố bên trong. Do đó, đá tự nhiên cũng vậy, để được xem là đá quý, không chỉ đẹp vẻ ngoài mà còn phải đạt một số tiêu chuẩn khác sau:
VẺ ĐẸP
Vẻ đẹp bên ngoài là tiêu chuẩn đầu tiên để đánh giá đá quý. Tiêu chuẩn này được đánh giá như sau :
Về màu sắc
Màu sắc của đá càng đậm, tươi thì viên đá sẽ càng đẹp, giá trị đá càng cao. Những loại đá quý có màu sắc hấp dẫn trên thị trường hiện nay như : Ruby, Saphia, cẩm thạch…
Về độ trong
Đá càng có độ trong cao thì giá trị càng lớn
Phản chiếu ánh sáng
Những viên đá có độ phản chiếu cao càng hấp dẫn người đối diện. Chẳng hạn như kim cương
Hiệu ứng quang học
Nhiều loại đá có màu sắc và độ trong không cao, nhưng lại có những hiệu ứng quang học đặc biệt như : hiệu ứng ánh sáng ở Opal, hiệu ứng mắt mèo ở Ruby, Saphia….
ĐỘ BỀN
Sau tiêu chuẩn về vẻ đẹp của đá quý, thì độ bền của là tiêu chuẩn để đánh giá một loại đá. Để được thuộc loại đá quý thì độ bền của đá phải cao. Tiêu chuẩn này được thể hiện như sau:
Độ cứng
Những loại đá có độ cứng đạt từ 7 trở lên sẽ ít có khả năng trầy xước, bể vỡ hơn. Theo nghiên cứu những hạt bụi trong không khí thực chất là vụn thạch anh, thạch anh có độ cứng là 7, theo thời gian sẽ làm trầy xước những viên đá có độ cứng thấp hơn.
Tuy nhiên, có nhiều loại đá không đạt độ cứng cao những vẫn được ưu thích do độ đẹp của nó, chẳng hạn như Opal và Ngọc trai
Độ dai
Nhiều loại đá không đạt độ cứng cao nhưng độ dai lại lớn.
Đá Jadeit độ cứng chỉ đạt 6 – 6,5 nhưng lại rất bền vững do được cấu tạo từ những sợi, bó với nhau
Về mặt hóa học
Những loại đá chịu được các loại hóa chất, nhiệt độ thì thường được đánh giá thuộc loại quý
ĐỘ HIẾM
Theo quan điểm” đã hiếm thì chắc chắn quý”. Vào thời kỳ trước thế kỷ 20, Thạch anh tím rất hiếm nên giá trị của chúng rất cao. Sau này,khi các mỏ thạch anh tím được tìm thấy nhiều hơn thì giá trị của nó bị giảm hẳn
Ngoài những tiêu chuẩn trên, đá quý còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác
THỊ HIẾU
Ở mỗi khu vực, tiêu chuẩn vẻ đẹp thường khác nhau.
- Ngọc jade được ưu thích tại Phương Đông, nhưng lại không được ưa chuộng tại Châu Âu và Châu Mỹ
- Ruby màu nhạt được ưu thích tại Phương Bắc
- Ruby có màu đậm hơn lại được ưu chuộng tại Trung Cận Đông
ĐỘ HOÀN HẢO
Những viên kim cương người ta sẽ không chấp nhận được những khuyết điểm bên trong, nhưng tại Emerald vẫn có giá trị cao do đá Emerald hầu như không có viên nào không có khuyết điểm
KÍCH THƯỚC.
Những viên đá có kích thước càng lớn thì giá trị viên đá sẽ càng tăng. Tuy nhiên, không phải nhiều lúc kích thước đóng vai trò quan trọng, nó chỉ được coi là quan trong khi những tiêu chuẩn khác đánh giá đá quý của chúng là như nhau, khi đó người ta sẽ dựa vào kích thước viên đá để đánh giá hơn thua
CHẾ TÁC
Những viên đá có độ hoàn thiện cao về hình dáng, độ cân đối sau khi chế tác thì giá trị của chúng càng cao